Eger bilgisayar kullanmaya ilk defa
Windows-95 veya 98 ile basladiysaniz büyük bir ihtimalle DOS kelimesi size
yabanci gelecektir. DOS, Disk Operating
System kelimelerinin kisaltilmis halidir ve disk islemleri, bellek islemleri
gibi programlarin çalisbilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan bir isletim
sistemidir.
DOS’un tarihi PC’lerin (kisisel bilgisayarlar) tarihiyle baslar ve
çogunlukla da pek hayirla yad edilmez. Çünkü DOS’ta grafiksel bir kullanici
arabirimi yoktur, her sey komutlarla ve bir sürü parametre ile yapilir. Microsoft Windows’95/98 sürümüyle
kullanicinin DOS ile olan iletiiimini minimuma indirmeye çalismis olsa bile
DOS’tan tam olarak vazgeçememistir.
Windows’95/98 kullaniyor olsaniz da bazen DOS’a isiniz düsebilir. Örnegin
bir çok oyun programi Windows ile çalismaz veya oynanamayacak kadar yavai
çalisir. Ayrica Windows'a giremediginiz durumlarda da sorunu DOS’tan
halletmeniz gerekebilir. Bazen de tek bir dosyayi kopyalamak için
bilgisayarinizi açtiginizda, Windows’un çalismasini beklemeniz gerekmez. KOMUTLAR
DOS’ta herhangi bir dosyaya ihtiyaç duymadan çalisan komutlara iç
komutlar, çalismasi için program dosyasinin varligina ihtiyaç duyan komutlara
Dis Komutlar denir. Dis komutlari çalistirabilmek için o komutun programlama
dosyasina ihtiyaç vardir. Örnegin format komutunu kullanabilmek için Format.com
programinin bulunmasi gerekir. DOS
komutlari hakkinda bilgi almak için / ? parametresi kullanilabilir. Örnegin dir
komutu hakkinda bilgi almak için DIR /? yazilabilir. DIR (Listeleme) Bulundugunuz dizindeki dosya veya dizinleri
listeler. Dir komutu tek basina kullanildigi zaman asagidaki gibi bir liste
çikar. C:zeybek>dir C sürücüsündeki birimin etiketi yok Birim Seri Numarasi 0B26-13D9 C:zeybek dizini . DIR 01/01/99 20:23 . .. DIR 01/01/99 20:23 .. SZEYBEK EXE 1.411.559 02/01/99 20:05
szeybek.exe XTRAS DIR 01/01/99 20:23
xtras ICON ICO 2.816 02/01/99 20:05
icon.ico 2 dosya 1.414.375 bayt 3 dizin 137.347.072 bayt bos C:zeybek>_
Burada DIR ile belirlenmis olanlar dosya degil dizindir. Digerleir ise
dosyadir. Her bir dosyanin adi, uzantisi, boyutu, son degistirme tarihi- saati
ve uzun dosya ismi görüntülenmektedir.
Uzantisi .EXE, .COM, .BAT olanlar program dosyalaridir. Bunlarin
isimleri yazilarak çalistirilabilir. Bir
dizindeki dosya sayisi fazla ise ekrana sigmayacaktir. Sayfa sayfa görüntülemek
için DIR /P seklinde /P parametresi kullanilir. Detaylari göstermeden sadece
isimleri listelemek için DIR /W kullanilir. Daha detayli bilgi için DIR /V
kullanilir. Bütün dosyalari degil de bir
sarta uyan dosyalari listelemek için joker karakter dedigimiz ? ve *
karakterleri kullanilir. Dir *.exe ile
uzantisi EXE olan dosyalar Dir a*.exe
ile bas harfi a ve uzantisi EXE olan dosyalar
Dir a*.e* ile bas harfi a ve uzantisinin bas harfi e olan dosyalar Dir a?b*.exe ile bas harfi a ve üçüncü harfi
b olan EXE uzantili dosyalar Dir *. ile
uzantisi olmayan dosyalar
listelenebilir. Buradaki temel kural * isaretinin bütün harfler yerine,
? ise tek bir harf yerine geçmesidir.
Dir komutu ile DOS’ta arama da yapilabilir. /s parametresi verilirse DOS
alt dizinlerdeki dosyalari da listeler.
Örnegin önemli.doc isimli bir dosyayi aramak için Dir önemli.doc /s kullanilabilir. Liste alinirken siralama isteniyorsa /O
parametresi kullanilir. Dir /OD ile
tarihe Dir /ON ile ada Dir /OE ile uzantiya Dir /OS ile boyuta göre siralanabilir. Bu
parametrelerin önüne - konursa tersi sirada listelenir. Yani Dir/OS ile
küçükten büyüge siralanirken, Dir/O-S ile büyükten küçüge dogru siralanir. Dir /A ile istenen özellige uyan dosyalar
gösterilebilir. Dir/AD ile sadece
dizinler Dir/AH ile gizli dosyalar Dir/AR ile sadece okunabilir dosyalar Dir/AS ile sadece sistem dosyalari
listelenir. DIZIN ISLEMLERI(CD,
MD,RD) Bir dizine girmek için CD Dizinismi kullanilir. Örnegin Windows dizinine girmek için C:>CD Windows C:WINDIWS> WindowsSystem dizinine girmek için C:>CD WindowsSystem C:WINDOWSSYSTEM> veya
C:>CD Windows C:WINDOWS>CD
System C:WINDOWSSYSTEM> seklinde kullanilir. Bir dizinden çikmak için CD.. C:WINDOWSSYSTEM>CD.. C:WINDOWS>
Ana dizine çikmak için CD
C:WINDOWSSYSTEM>CD C:> Iki üst dizine çikmak için CD... C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD... C:WINDOWS>
Üç üst dizine çikmak için CD....
C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD.... C:> Yeni bir dizin olusturmak için MD Dizinismi
Örnegin yeni isimli bir dizin olusturmak için MD yeni
Bir dizin silmek için RD
Dizinismi Yeni isimli dizini silmek
için RD yeni seklinde kullanilir. Bir dizini bu yöntemle
silebilmek için, içinin bos olmasi gerekir.
Uzun dizin isimlerini DOS altinda kullanirken bunlari iki sekilde
kullanabilirsiniz. Eger Windows altinda
bir DOS oturumu açtiysaniz bu isimler hem standart 8+3 formatinda hem de uzun
formatinda kullanilabilir. Direkt olarak
DOS ortamina geçtiyseniz 8+3’lük kisa formatini kullanabilirsiniz. 8 harften
daha uzun bir dosya veya dizin ismi verecekseniz bunu tirnak içinde yazmaniz
gerekir. Örnegin en çok kullandigim
dökümanlar dizini olusturmak için : MD
“en çok kullandigim dökümanlar” seklinde yazmaniz gerekir. Bu dizin listelendiginde hem orjinali ile hem
de ENÇOKK~1 seklinde kisa ismi ile gösterilir. Bu dizine girmek için CD ENÇOKK~1
veya MD “en çok kullandigim
dökümanlar” yazabilirsiniz. SÜRÜCÜ
DEGISTIRME DOS’ta her sürücü bir harf ile
temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü digerleri de hard disk ve diger
sürücüler için kullanilir. Sürücü harflerinden sonra “:“ kullanilarak o
sürücüye geçilebilir. A: ile disket
sürücüye C: ile de hard diske
geçilebilir. Bir sürücüye geçildikten
sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur. Örnegin bir disketin içerigini görmek
için C:>A: A:>Dir
yazabilirsiniz. Veya kisaca
C:> DIR A: FORMAT
(FORMATLAMA,BIÇIMLEME) Format kelime
anlami olarak düzenleme demektir. Bu ilk alinan disket için dogrudur. Disket
DOS’ta kullanilmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atilmasi
ile disketteki bütün bilgiler silinmis olur.
Yanlislikla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alinabilir. Format komutunu harddisk için kullanmak çok
tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu
kullanacaksiniz. C:> FORMAT A: Ile disket formatlanir. Bu komuttan sonra
sürücüye disket yerlestirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar
formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz
istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. Isim verdikten sonra disket
hakkindaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk
kesimlerin bulunup bulunmadigini anlayabilirsiniz. Eger diskette bozuk kisimlar
varsa bunlarin miktari da listeden okunabilir.
Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kisimlarini isaretlemesi
için kullanabilirsiniz. Bozuk kisimlari isaretleyerek buralar bilgi yazilmasini
önler. Ayrica sistem disketi olusturmak
için de Format komutu kullanilabilir. (Bu is için SYS komutu da
kullanilir.) Virüslü disketleri de
format ile silebilirsiniz. Virüs te bir yazilim oldugundan yazilimin tümü
silinince virüs te silinmis olur. /U
parametresi kullanilirsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi
diskete yazilmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarilamaz. Disketi
silmek istediginizden eminseniz bu parametreyi kullanarak islemleri
hizlandirabilirsiniz. /S parametresi ile
disketin sistem disketi olarak hazirlanmasini saglayabilirsiniz. Bu durumda bu
disketi kullanarak bilgisayari açabilirsiniz.
/Q ile hizli format yapabilirsiniz. Bu islem bozuk kisimlari
isaretlemez. Ancak oldukça hizli bir biçimde disketi bosaltir. /V:Ad ile disketin ismini
belirleyebilirsiniz. C:>FORMAT a: /q
/u /s /v:ali Komutu ile geri alma
bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hizli
formatlar. Format yapabilmek için
FORMAT.COM dosyasina ihtiyaç vardir.
SYS(Sistem Transferi) Sys komutu
ile bir diskete veya harddiske sistem dosyalari transfer edilebilir. Bu
dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN
dosyalaridir. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç digerleri bir diskete normal
kopyalama ile kopyalanirsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyalari diskette
özel bir yere kopyalanmasi gerekir. Bu islemi de SYS veya FORMAT /S komutlari
yapar. Sys a: ile diskete Sys c: ilede harddiske sistem transferi
yapilir. Özellikle harddiskteki sistem
dosyalari bozulmussa bilgisayarinizi harddiskten açamazsiniz. Bu durumda
bilgisayari disketten (içinde sistem dosyalari bulunan bir disket , Windows
için açilis disketi mesela) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi
yapabilirsiniz. Bu islemi yapmak için diskette SYS.COM programi
bulunmalidir. LABEL (Disket etiketi
degistirme) Format yaparken sizden
diskete bir isim(etiket) vermeniz isteniyordu. Bir disketin ismini degistirmek
için onu formatlamak gerekmez. Örnegin harddiskimize baska bir isim vermek
için LABEL C: komutunu
kullanabilirsiniz. Sizden 11 harflik bir etiket istenecektir. LABEL A: komutu disketin etiketini
degistirmek için kullanilir. Bu
programin ismi LABEL.EXE’dir DATE, TIME
( Tarih ve Saati degistirme)
Bilgisayarin tarihi ve saati bu iki komutla ögrenilip degistirilebilir.
Date tarihi, Time ise saati belirtmek için kullanilir. Date yazarsaniz asagidaki gibi önce su anki
tarih gösterilecek ve yeni tarihi girmeniz istenecektir. Eger tarihi
degistirmek istemiyorsaniz Enter tusuna basarak geçebilirsiniz. C:>date
Geçerli tarih Paz 05/01/1999 Yeni
tarihi girin (gg-aa-yy):_
C:>date Geçerli tarih Paz
03/01/1999 Yeni tarihi girin
(gg-aa-yy):_ DOSKEY DOS’ta bütün komutlari klavyeden girmemiz
gerekir. Her sefer uzun uzadiya komut yazmak bazen sikici olabilir. Bunun
yerine Doskey programini bilgisayar açilirken bir kez çalistirarak DOS’un
yazdiginiz komutlari hatirlamasini saglayabilirsiniz. Bu programi bilgisayarin
her açilisinda çalistirabilmek için Autoexec.bat dosyasina yazabilirsiniz. Bu
dosya içine C:windowscommanddoskey satirini ekleyin. Bundan sonra yukari ve
asagi tuslarini kullanarak daha önce yazdiginiz komutlara kolayca
ulasabilirsiniz. DOS ortaminda iken
DOSKEY.COM programini çalistirmak için bu dosyanin bulundugu dizin içine
gidilir ve adi yazilarak enter tusuna basilir.
COPY, XCOPY, DISKCOPY (KOPYALAMA)
COPY komutu ile dosyayi diskete, disketten harddiske, yaziciya veya ekrana
kopyalayabilirsiniz. Copy Kaynak Hedef
Seklinde, çogunlukla iki parametre ile kullanilir. Birincisi
kopyalanacak olan, ikincisi kopyalanilacak olan yeri belirler. Copy okul.doc a: Aktif dizindeki okul.doc isimli dosyayi
diskete kopyalar. Copy a:okul.doc
c: Disketteki okul.doc isimli dosyayi
harddiske kopyalar. Copy okul.doc
liste.doc Okul.doc isimli dosyayi ayni
yere liste.doc adiyla kopyalar. Copy
a:okul.doc Disketteki okul.doc isimli
dosyayi komutun yazildigi yere kopyalar.
Copy *.* a: Içinde bulunulan
dizindeki tüm dosyalari diskete kopyalar.
Copy a:*.* c: Disketteki bütün
dosyalari harddiske kopyalar. Copy
Autoexec.bat con Autoexec.bat dosyasini
ekrana kopyalar. (Con ekran için kullanilan isimdir. Ekrana kopyalamak içini
göstermek anlamindadir.) Copy *.bat con Bat uzantili tüm dosyalari ekrana
kopyalar. Copy Con a.ekr Burada kaynak ekran, hedef ise bir dosyadir.
Yani ekrani a.ekr dosyasina kopyalamasini istiyoruz. Bu durum copy komutu için
özel bir durumdur ve bir dosyaya yazi yazmak için kullanilir. Bu komutu
yazdiktan sonra F6 tusuna basana kadar yazdiginiz bütün harfler a.ekr dosyasina
yazilacaktir. Örnek olarak asagidaki satirlari yazarak bir bat dosyasi
hazirlayalim. Copy con a.bat @echo off
echo elveda dos echo merhaba
windows Bu satirlari dikkatli bir
sekilde yazin, çünkü bir satiri yazdiktan sonra o satira tekrar geri dönme
sansiniz yok. F6 tusuna ve Enter’e basin ve kaydedin. Ve olusturdugunuz
dosyanin adini yazarak çalistirin. Copy
a.bat prn Bu satir a.bat dosyasini
yaziciya gönderecektir. (Pr n kelimesi yazici için kullanilir. Yazicinizin
bagli oldugu porta göre LPT1, LPT2, COM1, COM2 de kullanabilirsiniz. )
ekrandaki görüntüyü yaziciya göndermek için Print Screen tusuna
basabilirsiniz. Copy komutu ile bir
dosyayi kopyalarken hata testi de yapilmasini saglayabilirsiniz. Özellikle
diskete kopyalarken bu testi yaptirmaniz iyi olur. Hata testi yapmasi için /V
parametresi kullanilir. Copy okul.doc a:
/v Okul.doc dosyasini diskete hata testi
yaparak kopyalamasini istiyoruz. Bu islem dosyayi diskete kopyalarken ayni
zamanda yazdigini da okuyarak dogru okunup okunmadigini kontrol eder. Diskette
bozuk kesimler varsa yazdigini okuyamayacak ve hata verecektir. Islemi iptal
ederek saglam bir disket kullanin veya disketin içinde önemli bilgiler yoksa
disketi formatlayin ve ve hatali ksimlarin isaretlenmesini sagladiktan sonra
tekrar kopyalayin. Kopyalama yaparken
kopyalanilan yerde ayni isimli bir dosya varsa onun üzerine yazilip
yazilmayacagi sorulur. C:a.bat üstüne
yazilsin mi (Evet/Hayir/tüMü)? E harfi
Evet, H harfi Hayiir veya M harfi ile bütün dosyalarin tek tek sorulmadan
yazilmasi saglanabilir. XCOPY komutu da
kopyalamak için kullanilir. Copy komutunda farkli olarak daha hizlidir ve alt
dizinleriyle birlikte kopyalayabilir. Copy komutu bir iç komut olmasina ragmen
Xcopy komutu dis komuttur ve XCOPY.EXE dosyasinin bulunmasi gerekir. Xcopy komutunun kullanimi da copy komutu
gibidir. Farkli olarak /S parametresi ile alt dizinlerin kopyalanmasi da
saglanabilir. Xcopy a:*.* /s c: Disketteki bütün dosyalari alt
dizinlerdekilerle beraber c: sürücüsüne kopyalar. Xcopy’nin avantaji daha hizli
kopyalayabilmesi ve alt dizinlerle birlikte kopyalayabilmesidir. DISKCOPY komutu ise daha farklidir. Bir
disketin aynisini bir baska diskete kopyalamak için kullanilir. Diskcopy ile
çogaltilan disketler tamamen birbirinin aynisidir. Diskcopy a: a: Komutu ile a sürücüsünde bulunan disket
çogaltilabilir. Bu islem sirasinda önce orjinal disket okunur, daha sonra diger
disketin takilmasi istenerek bu diskete yazilir. Okuma islemi tek seferde
bitmemisse tekrar ilk disket istenerek kalan kisim da okunarak diger diskete
yazilir. Diskcopy isleminde hedef disket
içindeki tüm dosyalar kopyalama isleminden önce bilgisayar tarafindan
silinir. Bu programin ismi
DISKCOPY.COM’dur. REN(DOSYA ADI
DEGISTIRME) Dosyalarin isimlerini Ren
komutu ile degistirebilirsiniz. Ren
Dosyaadi Yeniad seklinde
kullanilir. Örnegin gerekli.doc isimli
dosyanin adini gereksiz.doc olarak degistirmek için Ren Gerekli.doc
gereksiz.doc seklinde yazilir. Isim
degistirirken yeni isimle ayni isme sahip bir dosya varsa degistirme yapilmaz.
Ren komutu ile dizin isimleri degistirilemez. Dizin isimlerini degistirmek için
Move komutu kullanilir. MOVE(TASIMA
VEYA DIZIN ISMI DEGISTIRME) Bu programin
ismi MOVE.EXE’dir. Dosyalari bir yerden baska bir dizine veya sürücüye tasimak
için ve dizinlerin isimlerini degistirmek için kullanilir. Örnegin Genel dizinindeki bütün dosyalari
Özel dizinine tasimak için Move
c:genel*.* özel PW dizinindeki tüm
dosyalari diskete tasimak için Move
c:pw*.* a: Move komutu ile dizin ismi
degistirmek Ren ile dosya ismi degistirmek gibidir. Örnegin PW dizinini WRITE olarak degistirmek
için Move PW WRITE seklinde
kullanilir. TYPE (DOSYA IÇERIGI) DOS’ta bir dosyanin içerigini görmek için
kullanilir. Type Dosyaadi Seklinde kullanilir. Örnegin autoexec.bat
dosyasinin içerigini görmek için Type
autoexec.bat seklinde yazilir. Dosya
üzerinde degisiklik yapabilmek için EDIT komutu kullanilmalidir. MORE(SAYFALAMA) Bazi DOS komutlarinin sonuçlari ekrana
sigmiyorsa komutun sonucunun sayfa sayfa gösterilmesini More komutunu |
karakteri ile birlikte kullanarak saglayabiliriz. Örnegin;
Type autoexec.bat Komutu ile
autoexec.bat dosyasinin içerigine bakabilirsiniz. Ancak dosya ekrana sigmayacak
kadar uzun ise dosyadaki üst satirlar ekranda görülemeyecektir. Bunu More
komutu ile birlikte kullanarak asabiliriz. Type autoexec.bat | More seklinde kullanilirsa, dosyanin içerigi
ekrani doldurdugunda bir tusa basmaniz istenecek ve ondan sonra diger sayfa
gösterilecektir. More komutu tek basina
degil diger komutlarin arkasinda | karakteri ile birlikte kullanilir. EDIT
DOS’ta dosyalari düzenleme ve olusturma için Edit programini
kullanabilirsiniz. Bu program vasitasi ile dosyalarinizi açip degisiklikler
yapabilirsiniz. Bu programin ismi EDIT.COM ‘dur. Edit Autoexec.bat Yazarak autoexec.bat dosyasinda degisiklikler
yapabilirsiniz. ATTRIB (DOSYA
ÖZELLIKLERI) Del komutu ile
silemediginiz dosyalar oldu mu? Bir dosya sadece okunabilir, sistem veya gizli
dosya olarak belirlenmisse normal yollarla silinemezler. Eger sizde bazi dosyalarin
kolayca silinebilmesini istemiyor veya silmek isteyip de silemediginiz dosyalar
bulunuyorsa Attrib komutu ile o dosyanin özelliklerini degistirmelisiniz. Bu
dosyanin ismi ATTRIB.EXE’dir. Attrib
dosyaadi özellikler Seklinde kullanilir.
Dosya adi olarak bir dosya verebileceginiz gibi ? ve * karakterlerini
kullanarak birden fazla dosyanin özelliklerini de degistirebilirsiniz.
Dosyalarin özellikleri ise üçüncü parametre ile degistirilir. Üçüncü parametre
verilmezse sadece özellikler görüntülenir, herhangi bir islem yapilmaz. Bir özelligi kaldirmak için asagidaki
parametreleri - isareti ile , o özelligi vermek için ise + isareti
kullanmalisiniz. R Sadece okunabilir
dosya. Normal yollarla degistirilemez ve silinemezler. H Gizli dosya. Normal yollarla silinemezler
ve Dir komutu parametresiz kullanildiginda listelenmezler. S System dosyasi. Bu sadece bazi özel
dosyalar için verilen bir özelliktir. Bu özellige sahip dosyalari silmeniz,
degistirmeniz veya tasimaniz problemlere sebep olur. Bu dosyalarda normal
yollarla silinemezler ve görünmezler.
Örnegin A.doc dosyasina sadece okunabilir özelligi vermek için Attrib A.doc +r Cokgizli.doc dosyasini gizlemek için Attrib cokgizli +h Cokgizli.doc dosyasini gizlemek ve sadece
okunabilir yapmak için Attrib cokgizli
+h +r Sadece okunabilir oldugu için
silemediginiz bir dosyanin bu özelligini kaldirmak için Attrib a.doc -r Ayrica sadece dosyalari degil dizinleri de
gizleyebilirsiniz Attrib Windows +h Komutu ile windows dizini gizlenmis olur. Dir
yazarsaniz bu dizini göremezsiniz.
CHKDSK(DISK TESTI) Bu program
(CHKDSK.EXE) herhangi bir parametre olmadan kullanilirsa sürücü hakkinda
istatistiki bilgiler verir. (Bos alan, toplam alan, dosya sayisi gibi) C:>chkdsk
Birim Seri Numarasi 0B26-13D9
1.048.395.776 bayt toplam disk alani
25.182.208 bayt 231 gizli dosyada
9.601.024 bayt 575 dizinde
884.178.944 bayt 9.956 kullanici dosyasinda 16.384 bayt bozuk sektörlerde 129.417.216 bayt disk üzerinde
kullanilabilir 16.384 bayt her ayirma
biriminde 63.989 toplam ayirma birimi
disk üstünde 7.899 ayirma birimi disk
üstünde kullanilabilir 655.360 bayt
toplam bellek 578.240 bayt bos Chkdsk/F Diskteki hatalari tespit ederek
düzeltir. Diski (Disket veya harddiski ) hizli bir sekilde test etmek için
kullanilir. Daha detayli Chkdsk /V
Diskteki bütün dosyalari yol ismiyle birlikte ekrana listeler. Binlerce dosyayi
ekrana listelemenin bir anlami yoktur. Ancak ekrana listelemek yerine bir
dosyaya yazmasi istenirse bu dosya daha rahat incelenebilir. Chkdsk /V > Dosyalar Diskteki bütün
dosyalar yollari ile birlikte Dosyalar isimli dosyaya yazilir. Edit programi
ile bu dosyanin içerigi incelenebilir.
Chkdsk /V > LPT1 Bütün dosyalar yaziciya gönderilir. SCANDISK( DISK PROBLEMLERI ÇÖZÜMÜ) Scandisk programini kullanarak diskinizdeki
problemleri gidermesini saglayabilirsiniz. Chkdsk’den daha gelismis bir
programdir. Diskteki birçok problemi bulup giderebilir. Bu programin ismi
SCANDISK.EXE ‘dir. FDISK (HARDDISK
BÖLÜMLEME) Bu programi bilinçsiz olarak
asla kullanmayin. Harddiskinizdeki bütün bilgilerinizi yok edebilirsiniz. Bu
program harddiski birkaç parçaya ayirmaya, birkaç bölüm varsa aktif olacak
bölümü (sistemin açilacagi bölümü) belirlemeye yarar. Bu programin ismi
FDISK.EXE ‘dir. Eger yeni bir harddisk
aldiysaniz bu programi kullanarak harddisk üzerinde bölümler
olusturabilirsiniz. Her harddiskte en az bir bölüm olusturulmasi gerekir. Fdisk
ile harddisk bölümlendikten sonra harddiskteki her bölümün formatlanmasi
gerekir. FC(DOSYA KARSILASTIRMA) FC ile iki dosyayi karsilastirarak
farkliliklari görebilirsiniz. FC
BirinciDosya IkinciDosya seklinde
kullanilir. Bu komut daha çok farkli isme sahip iki dosyanin veya farkli
dizinlerde bulunan ayni isimli dosyalarin ayni olup olmadigin karsilastirmak
için kullanilir. Bu programin ismi
FC.EXE’dir. MEM (BELLEK BILGISI) Bellek kullanimi hakkinda bilgi verir. C:>mem
Bellek Türü Toplam Kullanilan Bos
---------------- -------- --------- -------- Geleneksel 640K 76K 564K Üst 0K 0K 0K
Ayrilan 384K 384K 0K Uzatilmis
(XMS) 31.744K 188K 31.556K
---------------- -------- --------- -------- Toplam bellek 32.768K 648K 32.120K Toplam 1 MB alti 640K 76K 564K Toplam Genisletilmis (EMS) 32M (33.030.144
bayt) Bos Genisletilmis (EMS) 16M
(16.777.216 bayt) Çalisabilecek en büyük
program boyu 564K (577.936 bayt) En
büyük bos üst bellek blogu 0K (0 bayt)
MS-DOS üst bellek alaninda yerlesik.
C:> DOS altinda çalisan
programlarin çogu 640 KB’lik standart bellegi kullanirlar. Bilgisayarinizda
64MB ana bellek olsa bile programlar bellek yetmedigi için çalisamayacagini
bildirirler. Bu toplam bellegin yetersizliginden degil, geleneksel bellegin
yani ilk 640 KB ‘lik bölümün yetmedigindendir. Ilk 640 KB’lik bu bellek
bölgesindeki bazi programlarin üst bellege yüklenmesi veya gereksiz olanlarin
hiç yüklenmemesini saglayarak bu programlar için yeterli boslugu ayarlamaniz
gerekir. Gerekli miktari takip etmek için MEM komutundan faydalanilabilir. SMARTDRV (HIZLI DISK) Smartdrv komutu harddiskten okuma ve yazma
hizini artirmak için Windows’95 den önce kullanilan bir programdir. Windows-95
bu programa ihitiyaç duymadan ayni isi yapar.
Bu tip programlara cache (ön bellek) programlari denir. Bir program
harddiskten bilgi okumak istediginde smartdrv bu bilgiyi okur ve programin
bundan sonrakileri de okuyacagini farz ederek bir miktar fazladan bilgiyi de
okuyarak bellege alir. Program bu bilgileri de istediginde harddiske tekrar
gitmeden bellekten alir. Yazarken de böyledir. Program direk harddiske yazmaz.
Bunun yerine smartdrv’in ayirdigi bellek bölgesine yazar. Smartdrv bu bilgileri
uygun bir zamanda harddiske yazar. Bu islemler harddisk erisimini minimuma
indirgedigi için programlarin çalisma hizlarini önemli ölçüde arttirir. Ancak
bellekte de oldukça büyük bir yer isgal eder.
DOS programlarinizi DOS modunda çalistiracaksaniz SMARTDRV yazarak ön
bellegi aktif hale getirebilirsiniz. Smartdrv toplam bellek miktarina bakarak
uygun büyüklükte bir ara bellek olusturur.
Smartdrv harddisk için hem okuma hemde yazma islemlerinde ara bellegi
kullanir. Disket ve CD-ROM larda ise sadece okuma için önbellek
kullanilir. EMM386( GENISLETILMIS
BELLEK YÖNETICISI) Üst bellegin daha iyi
kullanilmasini saglar ve EMS bellek olusturmak için de kullanilir. Config.sys
dosyasinda Device satiri ile Himem.sys ‘den sonra kullanilir. Device=c:windowsHimem.sys Device=cwindowsemm386.exe seklinde kulanilir. Bazi programlar özellikle de oyunlar EMS
bellek ile çalisirlar. Emm386 ‘yi asagidaki gibi kullanarak EMS bellek
olusturabilirsiniz.
Device=cwindowsemm386.exe RAM EMS
bellek miktarini da belirlemek istiyorsaniz Ram parametresinden sonra bellek
miktarini Kb cinsinden yazabilirsiniz. Örnegin 512 Kb EMS bellek olusturmak
için Device=cwindowsemm386.exe RAM 512
yazilabilir. MSCDEX(DOSYA
YÖNETICISI) DOS altinda CD-ROM
sürücünüzü kullanabilmek için Cd-romunuzun sürücü programini Config.sys
dosyasinda Device satiri ile yükledikten sonra Mscdex programini da
Autoexec.bat programindan aktif hale getirerek Cd-rom sürücünüzü
kullanabilirsiniz. Örnegin Cd-rom
sürücünüzün dosyasi CDDRV.SYS olsun. Bunu Config.sys dosyasinda asagidaki gibi
yazdiktan sonra Device=c:cddrv.sys
/d:hasan Autuexec.bat dosyasinda da C:windowscommandmscdex /d:hasan seklinde kullanmaniz gerekir. AUTOEXEC.BAT VE CONFIG.SYS Bu dosyalar sistem açilirken kullanilan özel
dosyalardir. Ve sistemin açildigi sürücüde ve ana dizinde bulunmalari gerekir.
Bunlarda config.sys bilgisayarla ilgili bazi ayarlamalarin ve programlarin
bulunacagi dosyadir. Config.sys dosyasindaki ayarlamalar bilgisayar açildiktan
sonra degistirlemezler, bu ayarlar sadece bu dosyada yapilabilirler. Autoexec.bat dosyasi ise bilgisayar açilirken
çalistirilacak bazi programlar ve ayarlar için kullanilir. Bu programlar ve
ayarlar bilgisayar açildiktan sonra da yapilabilirler. Her sefer ayni seyleri
yapmak yerine bu ayarlar autoexec.bat dosyasina yazilarak isler
otomatiklestirilir. Config.sys Bu dosyada bulunabilecek bazi ayarlar ve
yüklenebilecek bazi programlar asagida gösterilmistir. Bu dosyayi bilgisayarin
açildigi diskin ana dizininde bulabilirsiniz.
Edit config.sys yazarak bu dosyayi düzenleyebilirsiniz. Device
Bellege aygit sürücülerini yüklemek için kullanilir. Devicehigh Aygit sürücülerini üst bellege yüklemek için
kullanilir.
Device=c:windowshimem.sys
Himem.sys bir uzatilmis bellek yöneticisidir. Uzatilmis bellegi kullanan
programlarin çogu (Windows dahil) bu sürücüye ihtiyaç duyar. Device=c:windowshimem.sys /TESTMEM: OFF Seklinde kullanarak bellek testini yapmamasini
saglayabilirsiniz. Bu bilgisayarin açilis islemini biraz daha hizlandirir. Device=c:windowsEmm386.exe Üst bellegin daha iyi kullanilmasini saglar
ve EMS bellek olusturmak için kullanilan EMM386 yukaridaki gibi Config.sys dosyasinda
Himem.sys’den sonra yüklenir.
Dos=High,Umb Dos=High satiri ile
Dos’un üst bellege yüklenmesini, Umb satiri ile de Emm386 tarafindan saglanan
üst bellek bölgelerinin Dos tarafindan yönetilebilecegi belirlenir. Bu islem
geleneksel bellegin daha az kullanilmasini saglayarak, diger programlara daha
fazla geleneksel bellegin birakilmasini saglar.
FILES=n FILESHIGH=n Ayni anda açilabilecek dosya sayisini
belirler. Özellikle veritabani uygulamalari büyük Files degerlerine ihtiyaç
duyarlar. Files degeri programin ihtiyaç duydugundan daha az ise program düzgün
çalismayacaktir. Ortalama 35 olarak belirlenebilir. Veritabani uygulamalarinda
70-100’e çikarilmasi gerekebilir. 8-255 arasinda bir deger verilebilir. Verilmezse
8 kabul edilir. Gerekenden fazla degerin verilmesi bosuna bellek harcanmasina
sebep olur. Fileshig satirini kullanarak Files için gerekli bellegin üst
bellekten ayrilmasini saglayabilirsiniz.
LastDrive=x Erisebileceginiz en
fazla sürücü sayisini belirtir. A-Z arasinda bir harf verebilirsiniz. DOS’un
algilayacagi en son geçerli sürücüyü belirtir.
Örnegin bilgisayarinizda F harfine kadar olan sürücüleriniz varsa
LastDrive=F seklinde kullanabilirsiniz. Daha büyük degerler bosuna bellek
harcayacaktir. Sürücüler için gerekli bellegi üst bellekten ayirmak için LastDriveHigh=F seklinde
kullanabilirsiniz. REM Config.sys ve Autoexec.bat dosyalarinda
çalistirilmasini istemediginiz satirlarin basina Rem yazarak bu satirlari devre
disi birakabilir ve rem ile baslayan açiklama satirlari yazabilirsiniz. DEVICE=C:WINDOWSCOMMANDDISPLAY.SYS
CON=(EGA,,1) Display.sys programi
ekranda gösterilecek olan karakterlerin karakter setini belirler. Türkçe
karakter setini kullanabilmek için gereklidir.
COUNTRY=090,857,C:WINDOWSCOMMANDCOUNTRY.SYS Zamani, para birimini göstermede,
karakterlerin siralandigi düzeni belirlemede ve dosya adlarinda hangi
karakterlerin kullanilabilecegini belirlemede ülkelere özgü ayarlarin
kullanilmasi için Country komutu config.sys dosyasinda yukaridaki gibi
kullanilir. Türkçe ayarlar için yukaridaki parametreler kullanilmalidir. Autoexec.bat
Simdi de autoexec.bat dosyasinda bulunabilecek bazi ayarlar ve
yüklenebilecek bazi programlari taniyalim.
Bu dosyayi bilgisayarin açildigi diskin ana dizininde
bulabilirsiniz. Edit Autoexec.bat Yazarak düzenleyebilirsiniz. @Echo off
Autoexec.bat dosyasi çalisirken, dosyadaki komut satirlarinin
görüntülenmesini engeller.
Path=c:windows; c:windowscommand; c:program Bir programi çalistirmak için ismini
yazdiginizda önce bu program komutu yazdiginiz dizinde aranir. Bu dizinde yoksa
Path ile belirtilmis dizinlere de bakar. Burada bulursa çalistirir. Sik
kullandiginiz programlarin yollarini Path satirina ; karakteri ile birlikte
yukaridaki gibi ekleyerek o programlari kolayca çalistirabilirsiniz. TÜRKÇE EKRAN VE TÜRKÇE KLAVYE F veya Q Türkçe klavye kullanabilmek için asagidaki
satirlardan birini Autoexec.bat dosyasina yazmaniz gerekir. F Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için Mode con codepage prepare=((857)
c:windowscommandega2.cpi) Mode con
codepage select=857 Keyb tr,,
c:windowscommandkeybrd2.sys /id:440 Q
Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için Mode
con codepage prepare=((857) c:windowscommandega2.cpi) Mode con codepage select=857 Keyb tr,, c:windowscommandkeybrd2.sys /id:179 Config.sys dosyasinda ise asagidaki
ayarlamalari yapmaniz gerekir Gönderen:
saygindolu
0 yorum:
Yorum Gönder